Orzechówka
Orzechówka
Miejscowość położona na południe od Jasienicy, nad rzeką Stobnicą. Nie jest znana dokładna data powstania tej miejscowości, ponieważ nie zachował się dokument lokacyjny. Wiadomo jednak, że miejscowość ta istniała w 1420 roku, ponieważ biskup przemyski w dokumencie z 1 lutego 1420 roku potwierdza plebanowi Mikołajowi z Bliznego wyrok polubowny w sporze z Henrykiem Kamienieckim o dziesięciny z Orzechówki i Jasienicy. W późniejszym okresie właścicielami wsi byli: Boguchwał z Orzechówki (1424-1444), Bogusław z Orzechówki (1468), Marczysz z Orzechówki (1487), Bartolomeo Oględowski (1499). Nazwa miejscowości wywodzi od wyrazów: ''orzechowy,'' "orzech", gdyż przepływający przez wieś potok w XV i XVI wiekach zwany był "Orzechownicza".
Orzechówka położona jest w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w Gminie Jasienica Rosielna w ścisłym sąsiedztwie sołectw: Jasienica Rosielna, Blizne, Jabłonica Polska, Malinówka, Wola Komorska.
Miejscowość od zachodu i południa opasana jest wałem wzgórz wchodzących w skład pasma Suchej Góry (wys. 591 m n.p.m.). Pagórki, liczne wąwozy i jary, lasy oraz przepływające przez wioskę potoki sprawiają, że Orzechówka to wieś pełna uroku. Tereny tej miejscowości porastają lasy mieszane. Dominują w nich buki, graby, jodły i świerki. Obok nich występują sosny, modrzewie, dęby, jesiony, brzozy, osiki, wiązy i iwy. Niedaleko w lasach położonych na terenie Malinówki i Jabłonicy zachował się gatunek bardzo rzadki w Polsce – cis. W dolnym piętrze drzewostanu krzewi się olcha, dziki bez, głóg, jarzębina i coraz rzadziej leszczyna.
Wieś słynęła z występujących w jej krajobrazie wiatraków, służących do mielenia zboża. Zaczęto je budować na początku XX wieku. Znajdowały się przy każdym zasobniejszym gospodarstwie. Wiatraki z Orzechówki posiadały konstrukcję szkieletową, szalowaną deskami ich cechą charakterystyczną było umieszczone wysoko nieraz tuż nad wałem buli, która przenosiła ciężar całego budynku na wykopanego w ziemię „króla”. Na wysokości około jednego metra umieszczono kamienie żernowe, budynek z reguły był jednokonstrukcyjny. Obecnie na terenie wsi znajduje się jeden tego typu obiekt.
Kolejnym wielkim przedsięwzięciem była budowa kościoła. Zadanie to nie było łatwe, czasy trudne, brakowało materiałów budowlanych, orzechowianie jednak nie poddawali się. Wszyscy mieszkańcy wsi pracowali ofiarnie w czynie społecznym, składali również ofiary pieniężne, w zależności od swoich możliwości. Staraniem zmarłego ks. Dziekana Henryka Osiki z Jasienicy w latach 1982-1984 wybudowano kościół pw. Świętej Rodziny i tak 13 maja 1984 roku ks. Biskup Ordynariusz Ignacy Tokarczuk dokonał poświęcenia świątyni, a 9 czerwca 1986 roku dekretem nr 1064/86 powołał do istnienia Parafię w Orzechówce.
Szkolnictwo w Orzechówce ma ponad stuletnią tradycję. Pierwszą szkołą w okolicy była szkoła w Jasienicy Rosielnej, wystawiona wspólnym wysiłkiem przez mieszkańców Jasienicy Rosielnej i Orzechówki i przy wsparciu finansowym Józefa Załuskiego. Szkoła była nieduża, a dzieci coraz więcej. Mieszkańcy Orzechówki musieli więc postarać się o własną placówkę oświatową. W dniu 21 listopada 1883 roku w starej przebudowanej chałupie rozpoczęło naukę 288 dzieci w różnym wieku. Kierownikiem szkoły został nauczyciel Aleksander Tabiński. Na początku XX wieku nastąpił szybki rozwój oświaty, rosnące potrzeby trzeba było zaspokajać. I tak w 1916 roku wybudowano nowy, przestrzenny budynek, który służy dzieciom do dnia dzisiejszego.
W miejscowości Orzechówka znajdują się dwa szczególne miejsca związane z historią naszej dużej i małej ojczyzny. Przypominają one mieszkańcom o tragicznych losach naszych rodaków w czasie I i II wojny światowej. Jednym z nich jest drewniany krzyży upamiętniający miejsce tragicznej śmierci por. Henryka Pilawskiego, który zginął z rąk gestapowców w 1942 roku. Na pamiątkowym krzyżu umieszczono napis: „Jestem oficerem polskim – ginę za Ojczyznę”. Drugim szczególnym miejscem w naszej miejscowości jest poświęcony 1 listopada 1993 roku pamiątkowy obelisk, na którym została umieszczona tablica z nazwiskami poległych mieszkańców tej miejscowości. Obelisk znajduje się w centralnej części miejscowego cmentarza upamiętniając pamięć o tych, którzy polegli za wolność naszej ojczyzny.